Silvio Belga en Wilhelm Dijk van Dijk & Belga Bedum komen regelmatig bij klanten die ze op prachtige verhalen trakteren. ‘Daar moeten we wat mee doen’, zeiden ze tegen elkaar in de auto na weer bijzondere anekdotes aangehoord te hebben. De reeks ‘Klant in Beeld’ werd geboren.
Thuigekomen in Bedum
Voor de laatste editie van dit jaar mocht ik langs bij Peter Barthel. Ook al weer zo’n bijzondere klant. Want wie heeft er in zijn cliëntenbestand een hoogleraar Astronomie zitten? Dijk & Belga inderdaad. En dan ook nog eentje die na enig wikken en wegen Californië inruilde voor een baan in Groningen en die thuisgekomen is in Bedum!
Professor doctor Barthel
Eind november wordt Barthel zeventig jaar. Hij zag in 1952 het levenslicht in Haarlem. Al op jonge leeftijd was hij zeer nieuwsgierig en wilde hij alles weten. Maar professor worden? Nee, fietsenmaker, dat leek hem wel wat! Want de techniek hierachter, onderzoeken hoe een fiets werkt, dat interesseerde hem.
Maar de jonge Barthel bleek een pientere leerling te zijn. Het gymnasium lonkte en daarna de Vrije Universiteit in Amsterdam waar hij koos voor een studie natuurkunde. Want wat is er mooier dan te leren hoe alles in de natuur werkt? De fysica van halfgeleiders bleek een te klein item te zijn. Barthel wilde groter denken en met het heelal en de bijbehorende sterren had hij wel iets heel groots te pakken.
Barthel hierover: ‘Naast een nieuwsgierig ben ik ook een verwonderd mens. En wat is er dan mooier om sterrenkunde te studeren? In de wetenschap dat achter ieder horizon een nieuwe horizon te vinden is. Na de universiteit afgerond te hebben, kreeg ik de kans om aan de Universiteit in Leiden vervolgonderzoek te doen. En daar werd ik na vier jaar doctor.’
‘The sky is the limit’, moet hij gedacht hebben toen Amerika aan hem begon te trekken. En wel het beroemde California Institute of Technology. In 1984 vertrok hij met zijn vrouw die kant op om zijn Amerikaanse droom te verwezenlijken. Maar daar wachtte hen vlakbij Los Angeles na vier mooie jaren een lastige keus. Want de Rijksuniversiteit Groningen wilde de inmiddels aardig bekend geworden sterrenkundige graag hebben.
‘De speelruimte en de veiligheid voor onze kinderen hebben uiteindelijk de doorslag gegeven. Groningen bood de rust en de ruimte om onze drie kinderen in alle vrijheid op te kunnen laten groeien. We huurden eerst een huis in de Groninger wijk Beijum en namen de tijd om een eigen woning te zoeken. Makelaar Bé Dijk heeft ons in 1989 naar het Oosterend in Bedum geloodst. Inmiddels wonen we sinds 2002 met veel plezier aan het Speenkruid. De kinderen zijn uitgevlogen maar wonen gelukkig dichtbij. Wij genieten hier van de rust en de weidse uitzichten over de landerijen richting Groningen.’
Rijksuniversiteit Groningen
Aan de Rijksuniversiteit in Groningen beleefde hij dertig jaar lang een geweldige tijd. Naast het onderzoeken en het lesgeven gaf hij ook vaak lezingen want hij mag graag over zijn prachtig beroep praten en schrijven. ‘De sterrenkunde heeft mij over de hele wereld gebracht. Chili is bijvoorbeeld een land waar je geweldig telescopisch onderzoek uit kunt oefenen. Maar ik ben ook in Hawaï, Japan en op de Canarische Eilanden geweest. Op Hawaï heb ik zelfs nog een tijdje gewoond. Een prachtig avontuurlijk leven inderdaad maar het betekende ook heel hard werken.’
Om zijn liefde voor het vak aan een jongere generatie over te dragen, werd hij aan de RUG de eerste rector van de Scholierenacademie. Een halve werkdag in de week werd aan het enthousiasmeren van jongeren van het basis- en voortgezet onderwijs besteed. Met regelmaat onderrichtte hij in een grote zaal honderden leerlingen van basisscholen en hun ouders die vaak ademloos aan zijn lippen hingen. ‘En die luisteraars zijn maar wat trots op wat er in ons land allemaal wel niet mogelijk is op het gebied van sterrenkunde. Want met onze kennis en mogelijkheden behoren we nog steeds tot de mondiale top!’
Dertig jaar lang was hij aan de RUG verbonden. Maar hij diende ook twintig jaar het Europees Ruimteagentschap ESA waar hij onder andere als ‘mission scientist’ samen met twee Amerikanen en nog twee Europeanen leiding mocht geven aan een internationaal team. Maar in 2018 was daar dus zijn welverdiend pensioen en zwaaide hij af aan de RUG. De (tijds)druk van het moeten presteren maar ook het bijwonen van bijvoorbeeld veel vergaderingen en lezingen was verleden tijd.
‘Bang voor het zwarte gat was ik niet. Daar was ook geen aanleiding toe. Ik ben bijvoorbeeld nog steeds voorzitter van onze astronomische vakvereniging en geef nog regelmatig lezingen en schrijf voor tijdschriften.’ Ook voor de jeugd zet hij zich nog steeds in. ‘Onlangs heb ik een lezing gegeven aan scholieren uit Zuidhorn en omgeving die vervolgens naar Lauwersoog vertrokken. Een van de weinige plekken in Nederland waar het nog steeds heel donker kan worden. Een ideale plek om de sterren en planeten van ons Melkwegstelsel met het blote oog te bekijken. Ik gaf ze alvast wat voorkennis.’
Voorzitter Bestuur Cultuurcentrum Hogeland
Daarbij heeft hij nu de nodige tijd om zijn culturele interesse verder uit te diepen. ‘Ik speel al vanaf mijn jonge jeugd piano maar het spelen raakte geleidelijk naar de achtergrond. De laatste jaren heb ik deze hobby weer opgepakt. Ook maak ik muziekfilms met een Gronings pianoduo en een Italiaanse pianist. Op mijn website www.peterbarthel.nl valt deze muziek te beluisteren. Het bracht ons door heel Nederland maar ook naar het buitenland tot in Sint Petersburg aan toe.’
Op voordracht van oud-burgemeester Bakker werd hij bestuursvoorzitter van de muziekschool Hunsingo. Na een fusie heet dit sinds 2021 het Cultuurcentrum Hogeland. Hier lees je alles over op www.cultuurcentrumhogeland.nl. En ook vanuit dit bestuur heeft Barthel grootse plannen: ‘Op het Hogeland heb je helaas veel leegstaande gebouwen. We willen die gebouwen toegankelijk maken voor bijvoorbeeld levenslang leren. Maar ook voor laagdrempelige cultuur. En deze ruimtes kunnen ook gebruikt worden voor een computercursus, een fotoclub, een musicalgroep of voor vioolles. Door deze leegstaande erfgoedpanden op te knappen creëer je nieuwe bestemmingen voor deze panden.’
‘Om hiervoor gelden te vergaren heb ik een plan ingediend bij het Nationaal Programma Groningen en dit plan is goedgekeurd. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er in Groningen een uitgebreid netwerk aan ‘Kultuurhoezen’ komt inclusief een samenhangend cultuurnetwerk. Het leegstaande gemeentehuis van Bedum zou hier uitermate geschikt voor zijn. En daartoe organiseren wij op woensdagavond 2 november een voorlichtingsbijeenkomst waarbij ook het wonen in het pand uitgebreid aan bod komt. Meer informatie hierover is te vinden op de website www.huisvanbedum.nl. Van harte aanbevolen om langs te komen!’
Dijk & Belga
‘Zoals je eerder hebt kunnen lezen hebben wij ons eerste huis in Bedum via makelaar Bé Dijk gekocht. Hij regelde ook de hypotheek en de verzekeringen voor ons. Inmiddels hebben we dit pakket ondergebracht bij Dijk & Belga en dat bevalt uitstekend. Ik vind het prettig dat ik deze financiële producten bij lokale ondernemers onder kan brengen. Als ik gerichte vragen heb dan weet ik ze te vinden. Andersom gelukkig ook want anders had jij hier nu niet gezeten om bijvoorbeeld de voorlichtingsavond over de wensen en mogelijkheden van het Huis van Bedum te promoten!’
